Daria – De animatieserie uit 1997 op MTV
Daria is een Amerikaanse animatieserie voor tieners en volwassenen die een cult werd, voor het eerst uitgezonden op MTV van 3 maart 1997 tot 21 januari 2002. Gemaakt door Glenn Eichler en Susie Lewis Lynn, werd het geboren als een spin-off van de meer oneerbiedige Beavis and Butthead, waarvan het alleen de naam en het sarcastische aspect van het personage erft. In Italië, Daria De serie werd op 7 april 1998 opnieuw uitgezonden op MTV en veroverde dankzij de scherpe en intelligente hoofdpersoon, symbool van een gedesillusioneerde en scherpe generatie, al snel een breed publiek.
De serie telt 65-afleveringen verdeeld in 5 seizoenen, waaraan wordt toegevoegd twee tv-films: Is het al herfst? (Is het al aan het vallen?) van 2000 en Is het al tijd om naar de universiteit te gaan? (Zit je al op de universiteit?) van 2002, respectievelijk in 2000 en 2002 ook in Italië uitgezonden.
geschiedenis
Het verhaal van Daria begint met de verhuizing van de familie Morgendorffer van het chaotische Highland naar het meer burgerlijke en ogenschijnlijk rustige Lawndale. Daria, een slim, introvert zestienjarig meisje dat de wereld om haar heen nauwlettend observeert, belandt op een middelbare school waar oppervlakkigheid, sociale hiërarchie en hypocrisie de boventoon voeren.
Zij is de vrouw met wie ze samenwerkt: Jane Lane, een rebelse kunstenares en zielsverwant, met wie ze een gedesillusioneerde en ironische kijk op het leven deelt. Door de seizoenen heen behandelt Daria vriendschappen, eerste liefdes, frustraties in de puberteit en de langzame maar onvermijdelijke overgang naar volwassenheid. Zijn evolutie, die trouw blijft aan zijn sarcastische karakter, onthult een gevoelig hart en een diep verlangen naar authenticiteit.
In de loop van de serie maken ook andere personages een groei door: zus Quinn, aanvankelijk frivool en ijdel, begint over zichzelf na te denken en zelfs ouders, Helen en Jake, laten kanten van de mensheid zien die verder gaan dan de clichés van de carrièremoeder en de verstrooide vader.
Hoofdpersonages
Een van de belangrijkste redenen waarom Daria dat de serie een cultserie is geworden, komt door de personages: veelzijdig, memorabel, maar tegelijkertijd ironisch en diep menselijk. Van het disfunctionele gezin Morgendorffer tot de excentrieke klasgenoten van Lawndale High School: elk personage draagt bij aan het op sarcastische en scherpe wijze schetsen van de complexiteit van de wereld van de adolescentie en de bijbehorende maatschappelijke paradoxen.
De familie Morgendorffer: neurose en sarcasme onder één dak
Daria
Centraal in het verhaal staat zij, Daria Morgendorffer, een zeer intelligente, mensenhatende en ironische zestienjarige die de realiteit met een kritische afstand bekijkt waardoor ze veel volwassener lijkt dan haar leeftijdsgenoten. Een ronde bril, een voortdurend verveelde blik, een monotone stem: Daria is een symbool van intellectueel verzet in een wereld waarin uiterlijk wordt beloont. Zijn snijdende sarcasme is een pantser dat hij in de loop der tijd heeft opgebouwd om zichzelf te beschermen tegen de heersende oppervlakkigheid, zowel op school als thuis. Toch merken we in de serie dat dit pantser diepere wonden verbergt: een behoefte aan liefde, begrip en authenticiteit.
Zuster Quinn
Hij beweegt naast haar Quinn, de jongere zus: precies het tegenovergestelde. Extravert, ijdel, vice-president van de Fashion Club, ze leeft voor de complimenten en aandacht van jongens. Om zijn populaire imago intact te houden, gaat hij zelfs zo ver dat hij zijn relatie met Daria ontkent. Hij noemt haar ‘een verre nicht’ of ‘het vreemde meisje dat bij hen woont’. Maar zelfs Quinn is niet immuun voor verandering: seizoen na seizoen ontdekt ze dat ze minder frivool is dan ze lijkt, en haar relatie met Daria – hoewel altijd conflictueus – wordt verrijkt met authentiekere nuances.
De ouders
De ouders, Helen en Jake Morgendorffer, belichamen twee geërgerde maar verrassend realistische ouderlijke archetypen. Helen, een werkende moeder die voortdurend aan de telefoon zit, is een pragmatisch aanhankelijke vrouw. Ze is ambitieus en hyperactief en probeert op onhandige wijze haar dochters te begrijpen. Daarbij stuit ze vaak op Daria's cynisme. Jake is daarentegen een vriendelijke maar neurotische man, getekend door zijn autoritaire vader die hem emotioneel instabiel heeft gemaakt. Momenten van enthousiasme worden afgewisseld met plotselinge woede-uitbarstingen. Het is duidelijk hoeveel hij om zijn familie geeft, ook al weet hij niet altijd hoe hij dat moet laten blijken. De twee dragen met hun tegenstellingen bij aan de familiaire sfeer die, hoewel chaotisch, een van de belangrijkste elementen van de reeks vormt.
Lawndale-studenten: stereotypen op hun kop gezet
In de microkosmos van Lawndale High School, Daria ontmoet een galerij van personages die met scherpe ironie zijn vormgegeven. Allereerst haar beste vriendin Jane Lane, geestverwant, rebelse kunstenaar en buitenstaander van roeping. Jane is de enige die Daria's intelligentie en humor kan evenaren. Ze deelt haar isolement van de rest van de school, maar ze ervaart het met meer openheid en creativiteit. Hun relatie is een van de sterkste en meest oprechte vriendschappen in de televisieanimatiewereld, ondanks de momenten van spanning en jaloezie die er zijn, vooral met de komst van Tom, Jane en later Daria's geliefde.
Bretagne Taylor, de cheerleading-kapitein en haar vriendje Kevin Thompson, quarterback van het voetbalteam, belichamen het stereotype van het populaire en uiterst oppervlakkige koppel. Brittany blijkt met haar hoge stem en Barbie-achtige glimlach onverwachts over heldere intuïties te beschikken. Kevin is daarentegen aardig, maar mist elk kritisch inzicht. Hij is daarom het favoriete doelwit van de spottende opmerkingen van Daria en Jane. Hun bijna kinderlijke onschuld maakt hen echter eerder nieuwsgierig dan onplezierig.
Complexer zijn de cijfers van Jodie Landon e Mack MacKenzie, de enige Afro-Amerikaanse studenten in de kerngroep. Jodie is slim, vastberaden en doet mee aan duizenden buitenschoolse activiteiten. Toch voelt ze zich voortdurend onderdrukt door de druk om een toonbeeld van perfectie te zijn voor haar gemeenschap. Ze mag niet falen, en ook niet zomaar ‘normaal’ zijn. Haar vriend Mack is net zo verantwoordelijk en volwassen, maar hij moet vaak de naïviteit (en blunders) van zijn teamgenoot Kevin verdragen, die hem "Mack Stallone" noemt.
Om het plaatje compleet te maken is er de onweerstaanbare Upchuk, geboren als Charles Ruttheimer III: het minst populaire personage van de school, een overtuigd Latijns-Amerikaanse minnaar met vervelende en lastige gedragingen. Met zijn bizarre grappen en het bijbehorende kattengegrom is hij een komische noot die even irritant als essentieel is.
En dan zijn er de Drie J's – Joey, Jeffy en Jamie – praktisch niet van elkaar te onderscheiden, eeuwig verliefd op Quinn en bereid alles te doen om haar aandacht te krijgen. Zelfs als ze genegeerd, vernederd of verward worden, geven ze nooit op. Een tragikomische allegorie over emotionele afhankelijkheid in het adolescentengenre.
De Fashion Club en haar koninginnen
Van de verschillende middelbare school-‘stammen’ wordt de Fashion Club misschien wel het meest belachelijk gemaakt, juist omdat het een extreme uiting is van esthetische leegte. Het is rijden Sandi Griffin, Quinns rivaal en natuurlijke vijand. Arrogant, manipulatief, ambitieus, ze leeft in een voortdurende koude oorlog met haar plaatsvervanger om de titel van high school queen te bemachtigen.
Stacy Rowe, de secretaris van de club, is onzeker, angstig en huilt vaak. Ze zoekt wanhopig naar goedkeuring, vooral van Quinn, die ze als rolmodel ziet. Het sluit de cirkel Tiffany Blum Deckler, de minst intelligente van de groep, bekend om haar trage manier van spreken en haar pathologische obsessie met uiterlijk.
Leraren: Groteske karikaturen van de volwassen wereld
Ook de leraren konden niet ontbreken, soms groteske karikaturen van het schoolbestuur. De directeur Angela Li is geobsedeerd door de veiligheid van de school en het imago ervan, zo erg zelfs dat ze haar toevlucht neemt tot dubieuze sponsoring om gaten in de begroting te dichten. De leraar Engels, Timothy O'Neill, is een parodie op de new age-leraar: emotioneel, verward, te aardig. Zijn tegenhanger is Janet Barch, een wetenschapsleraar, manisch en agressief, die herstelt van een traumatische scheiding.
Tot de meest memorabele behoren Anthony DeMartino, een geschiedenisprofessor met een oog dat altijd uitpuilt van onderdrukte woede. Zijn bijtende sarcasme en frustratie richting de studenten maken hem bijna tot een volwassen alter ego van Daria, maar dan wel explosiever. In tegendeel, Claire Defoe, kunstdocente, is een van de weinige evenwichtige volwassenen: een volwassen hippie die Jane begrijpt en haar talent herkent.
Productie
Daria werd geproduceerd door MTV Animation en Heyday Media. Glenn Eichler en Susie Lewis Lynn waren verantwoordelijk voor de eerste paar seizoenen, waarbij Eichler de showrunner was voor het vijfde seizoen. Het muzikale thema, dat iconisch is geworden, is Je staat op mijn nek van de band Splendora, die ook de soundtracks voor de twee films signeert.
De visuele stijl is bewust eenvoudig, essentieel, bijna vlak: een bewuste keuze om de aandacht te vestigen op de dialogen en de satirische montage. Het tempo is kalm, vaak beschouwend, maar wordt afgewisseld met surrealistische momenten en popcitaten die de hele serie tot een geavanceerde machine van maatschappijkritiek maken.
De productie besloeg jaren waarin MTV experimenteerde met volwassener animatieformats (Beavis and Butthead, Aeon Flux, Beroemde Deathmatch), ma Daria Zij was de enige die een intelligente, autonome en sterk anti-commerciële vrouwelijke stem wist te behouden. Een succesvolle gok, hoewel niet zonder problemen: muziekrechten hebben de distributie op dvd lang belemmerd, wat pas in 2010 werd opgelost met de release van Daria: De complete serie.
recensie
Kijken Daria Tegenwoordig betekent het teruggaan naar een tijdperk van meer experimentele en moedige televisie, maar ook ontdekken hoe de thema's die aan bod komen nog steeds relevant zijn: maatschappelijk conformisme, de generatiekloof, de strijd van de adolescentie, waargenomen ontoereikendheid. Daria is een meisje met een briljant brein, maar ze kan (of wil) zich niet aanpassen aan de groepsdynamiek. Zijn sarcasme is nooit gratuit, maar eerder een schild dat zijn gevoeligheid verraadt.
Het schrijven is scherp, scherp en vol verwijzingen naar de popcultuur van de jaren negentig, maar ook in staat om diepe snaren te raken, zoals in de film Is het al herfst?, waarin de crisis tussen Daria, Jane en Tom laat zien hoe moeilijk het is om op te groeien zonder jezelf te verliezen.
Technisch gezien heeft animatie nooit gestreefd naar perfecte esthetiek: strakke bewegingen en vlakke kleuren contrasteren met de complexiteit van emotionele dynamiek. Het is een geslaagd voorbeeld van de regel ‘less is more’: de kracht van de serie zit in de inhoud, de dialogen en de sfeer.
Een ander onderscheidend element is Deze trieste, zieke wereld (Zieke, verdrietige wereld), het fictieve televisieprogramma dat in elke aflevering voorkomt, een godslasterlijke parodie op schandaalzaaiende programma's: een briljant idee dat de satirische toon van de serie versterkt.
Conclusie
Daria Het is niet zomaar een cartoon: het is een ironische en gedesillusioneerde blik op de hedendaagse maatschappij, een manifest voor vrouwelijke intelligentie en maatschappijkritiek. Hij kon op een authentieke manier, zonder moralisme, over de adolescentie vertellen en gaf een stem aan degenen die zich nooit echt onderdeel van de groep voelden.
Het succes ervan leidde tot een spin-off die in 2019 werd aangekondigd (Jodie), wat bevestigt dat de culturele erfenis van deze serie nog steeds springlevend is. Ook al is het meer dan twintig jaar geleden dat het werd uitgezonden, Daria blijft nieuwe generaties kijkers aanspreken die zich in zijn scherpe en heldere blik herkennen.
Een serie om te (her)ontdekken, perfect voor wie op zoek is naar een intelligent, ironisch en diep menselijk verhaal. En ja, het is nog steeds relevant. Helaas (of gelukkig) is de wereld nog steeds behoorlijk triest, ziek… en vol dingen waar je met opgetrokken wenkbrauwen naar kunt kijken.
